Για τον Αιμοδότη

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ:

Τις αργίες του Πάσχα θα γίνουν αιμοληψίες το Μ. Σάββατο 9:00 π.μ. έως 14:00

Το Συμβούλιο της Ευρώπης συνιστά και προωθεί τις αρχές της αυτάρκειας από την εθελοντική και μη αμειβόμενη αιμοδοσία τις οποίες προσδιορίζει ως εξής:

«Η αιμοδοσία θεωρείται εθελοντική και μη αμειβόμενη αν το άτομο δίνει αίμα, πλάσμα ή κυτταρικά στοιχεία οικειοθελώς και δεν αμείβεται γι αυτό, είτε με χρήματα είτε με κάποιο άλλο τρόπο που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι υποκαθιστά χρήματα. Στην τελευταία περίπτωση συμπεριλαμβάνεται η άδεια από την εργασία πέραν του χρόνου που απαιτείται για την μετάβαση στο χώρο της αιμοδοσίας και την ίδια την διαδικασία της αιμοληψίας. Μικρά συμβολικά δώρα ηθικής κυρίως, αναψυκτικά και η καταβολή του άμεσου κόστους της μετάβασης θεωρούνται συμβατά με την έννοια της εθελοντικής και μη αμειβόμενης αιμοδοσίας.»

Ο εθελοντισμός αποτελεί μορφή ενεργού συμμετοχής του πολίτη στα κοινά, με την συμβολή του στην αντιμετώπιση των αναγκών της καθημερινής ζωής. Ο εθελοντισμός δεν αποτελεί πράξη ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ με την οποία και δεν πρέπει να συγχέεται, γιατί αντίθετα με την φιλανθρωπία που έχει σαν βάση την κοινωνική διαφοροποίηση και ανισότητα εκείνου που προσφέρει και εκείνου που δέχεται, ο εθελοντισμός έχει σαν βάση την πολιτική και κοινωνική ισότητα εκείνου που προσφέρει και εκείνου που «εξυπηρετείται».

Να δώσεις αίμα δεν είναι ηρωική πράξη αλλά είναι δικαίωμα και υποχρέωση κάθε πολίτη.

Δίνοντας αίμα, δίνεις λύση σε ένα κοινωνικό και πολιτισμικό πρόβλημα και είσαι γνώστης του προβλήματος και συμμετέχεις στην λύση του.

Αν ο καθένας μας ρωτήσει την συνείδηση του, σίγουρα θα του έλεγε “Να κάνω για τους άλλους αυτό που θα ήθελα να κάνουν για μένα”.

Ο κάθε υγιής πολίτης μπορεί να δώσει αίμα που αποτελεί την σημαντικότερη ύλη ζωής και από την οποία εξαρτάται πολλές φορές η ζωή άλλων ανθρώπων.

Η ανάγκη για αίμα στα νοσοκομεία αυξάνεται κάθε μέρα (χειρουργεία, ατυχήματα, αιματολογικές νόσοι, παιδιά με μεσογειακή αναιμία).Οι καινούριες θεραπείες δε για κακοήθειες απαιτούν υποστήριξη από περιοδικές μεταγγίσεις παραγώγων αίματος.
Για τα προβλήματα αυτά υπάρχει λύση που εξαρτάται από τον καθένα μας γι αυτό λοιπόν ΔΩΣΕ ΚΑΙ ΕΣΥ ΑΙΜΑ.

• Για την προστασία του ίδιου του αιμοδότη δεδομένου ότι βρίσκεται συνεχώς σε κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο και επιβεβαιώνεται έτσι η καλή του υγεία.
• Για την ασφάλεια του αίματος που χορηγείται, γιατί σίγουρα η ασφάλεια του αίματος του εθελοντή είναι μεγαλύτερη από αυτήν του περιστασιακού αιμοδότη όσον αφορά την πιθανότητα μετάδοσης διαφόρων ιογενών νοσημάτων.
• Για την εγγύηση ότι υπάρχει εφεδρεία αίματος σε συγκεκριμένες περιόδους όπως καλοκαίρι, Χριστούγεννα κ.λ.π.
• Γιατί γίνεται μεγαλύτερη και σωστότερη αξιοποίηση του προσφερόμενου αίματος και παρέχονται τα χρονικά περιθώρια που απαιτούνται για την εργαστηριακή επεξεργασία και κλασματοποίηση.
• Γιατί όσο αυξάνεται η εθελοντική αιμοδοσία τόσο λιγότερο οι υπηρεσίες αιμοδοσίας θα “πιέζουν” το συγγενικό περιβάλλον για την κάλυψη των ασθενών την στιγμή της “ανάγκης”. Άλλωστε σίγουρα λόγω σωματικής και ψυχικής ταλαιπωρίας δεν είναι η καταλληλότερη στιγμή για να αιμοδοτήσουν.
• Γιατί ο πραγματικός εθελοντής αιμοδότης ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΚΙΝΗΤΡΟ για να αποκρύψει στοιχεία που του ζητούνται φοβούμενος την απόρριψη.
• Γιατί ο εθελοντής αιμοδότης είναι άνθρωπος ευαισθητοποιημένος και με υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης.
• Γιατί η κάλυψη των αναγκών με πραγματικά εθελοντικά προσφερόμενο αίμα δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας (για την στιγμή της ανάγκης) και υπερηφάνειας (για την συμμετοχή) και καθιστά την χώρα μας αυτάρκη και ανεξάρτητη.

Από 1/1/2016 έχει γίνει διασύνδεση των Αιμοδοσιών με το Εθνικό Μητρώο Αιμοδοτών (ΕΜΑ)του Ε.ΚΕ.Α. και οι εθελοντές αιμοδότες μπορούν να αποκτούν ηλεκτρονικές πλαστικοποιημένες κάρτες αντικαθιστώντας έτσι τις παλιές χάρτινες.

Αιμοδότες περιβάλλοντος ή περιστασιακοί αιμοδότες είναι αυτοί που καλούνται να δώσουν αίμα όταν κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο το χρειάζεται. Είναι σίγουρο ότι τις περισσότερες φορές βρίσκονται κάτω από ψυχολογική και σωματική επιβάρυνση και άρα δεν είναι η καταλληλότερη στιγμή για να αιμοδοτήσουν.

Έχει δειχτεί ότι:

• 1 φιάλη / 10.000 είναι (+)για HIV στους περιστασιακούς αιμοδότες ενώ στους εθελοντές καμία.
• 3 φιάλες / 1.000 είναι (+)για HBV στους περιστασιακούς ενώ 2 φιάλες /10.000 στους εθελοντές.
• 1 φιάλη / 1.000 είναι (+)για HCV στους περιστασιακούς ενώ 1 φιάλη /10.000 στους εθελοντές.

Όπως αντιλαμβάνεστε τα άτομα που μεταδίδουν τις παραπάνω ασθένειες ανήκουν συχνότερα στους περιστασιακούς αιμοδότες και όχι στους εθελοντές. Η ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΙΜΑΤΟΣ αποτελεί τον θεμελιώδη λίθο της ασφάλειας των μεταγγίσεων.

Υπάρχουν σύλλογοι εθελοντών αιμοδοτών σε εργασιακούς χώρους, σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε εκκλησιαστικούς χώρους και πολιτιστικοί σύλλογοι ταυτοποιημένοι στο Εθνικό Μητρώο Αιμοδοτών. Οι υπεύθυνοι των συλλόγων συνεργάζονται με την αιμοδοσία μας κυρίως σε θέματα στρατολόγησης εθελοντών αιμοδοτών.

Η επιλογή των αιμοδοτών γίνεται από καλά εκπαιδευμένο και επαγγελματικά καταρτισμένο προσωπικό που έχει σαν σκοπό την ασφάλεια τόσο του αιμοδότη όσο και του δέκτη (ασθενούς).

Στην είσοδο της αιμοδοσίας υπάρχουν ειδικά έντυπα αυτοαποκλεισμού που καλούνται όλοι οι αιμοδότες να διαβάσουν.

ΠΡΟΣΟΧΗ! – ΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΑΙΜΑ

1. Όποιος ή όποια είχε πολλούς ερωτικούς συντρόφους χωρίς τη συστηματική χρήση προφυλακτικό τους τελευταίους 12 μήνες.
2. Όποιος ή όποια έχει κάνει ενδοφλέβια ή εισπνεόμενη χρήση ναρκωτικών τους τελευταίους 12 μήνες.
3. Όποιος ή όποια έχει τους τελευταίους 12 μήνες σεξουαλική επαφή με σύντροφο που πληρωνόταν με χρήματα ή με ναρκωτικά για να κάνει σεξ.
4. Όποιος ή όποια είχε πάρει Prep/Truvadaή PEP για πρόληψη HIV προ ή μετά τη σεξουαλική επαφή αντίστοιχα.
5. Όποιος ή όποια έχει κάνει χρήση ψυχοδραστικών ουσιών πριν και κατά τη διάρκεια σεξουαλικής επαφής (chemsex).
6. Όποιος ή όποια έχει τους τελευταίους 12 μήνες σεξουαλική επαφή με σύντροφο θετικό για σύφιλη, HIV, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C.
7. Ερωτικοί, ερωτικές σύντροφοι πολυμεταγγιζόμενων ατόμων
8. Γενικά όποιος ή όποια νομίζει ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει εκτεθεί στον ιό που προκαλεί AIDS ή κίνδυνο για άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

Αν κάτι από τα παραπάνω σας απασχολεί, μπορείτε να το συζητήσετε με τον ιατρό της Αιμοδοσίας.
ΜΗ ΓΙΝΕΤΕ ΟΜΩΣ ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ

Η αιμοδοσία διαθέτει έντυπα “ΔΕΛΤΙΟ ΑΙΜΟΔΟΤΗ” (έντυπο Β) στα οποία κάθε φορά καταγράφονται ορισμένες πληροφορίες που αφορούν τον αιμοδότη και είναι απαραίτητες για την ταυτοποίηση και την μελλοντική επικοινωνία μαζί του.

Η λήψη του ιατρικού ιστορικού αποτελεί σημαντικό μέρος της επιλογής του αιμοδότη. Οι ερωτήσεις του ιατρικού ιστορικού (έντυπο Γ) γίνονται από το προσωπικό σε ιδιαίτερο χώρο και διασφαλίζεται έτσι το ιατρικό απόρρητο .Ο αιμοδότης έχει την ευχέρεια να συζητήσει με τον γιατρό προβλήματα υγείας ή άλλους λόγους που θέτουν πιθανά σε κίνδυνο την ασφάλεια του ίδιου ή του δέκτη. Ο αιμοδότης εξετάζεται ακόμα για την αρτηριακή πίεση, σφυγμό, βάρος, αιματοκρίτη ή αιμοσφαιρίνη, πιθανές δερματικές αλλοιώσεις στο σημείο της φλεβοκέντησης καθώς και για την φυσική του κατάσταση.

Η τελική ευθύνη για την επιλογή του αιμοδότη βαρύνει το γιατρό της αιμοδοσίας.

Απαραίτητη δε, είναι η έγγραφη συγκατάθεση του αιμοδότη ότι δέχεται να αιμοδοτήσει και να εξεταστεί το αίμα του για μεταδοτικά νοσήματα.

Σε περίπτωση απόρριψης δίνονται οι απαραίτητες ιατρικές πληροφορίες και εξηγήσεις που αφορούν την αιτία και την διάρκεια απόρριψης. Ενθαρρύνεται δε για να επισκεφθεί πάλι την αιμοδοσία όταν εκλείψει ο λόγος της απόρριψης.

Αφού ληφθεί το ιστορικό ο αιμοδότης κάθεται στην ειδική καρέκλα της αιμοδοσίας, γίνεται περίδεση του μπράτσου και καλή αντισηψία στην περιοχή της φλεβοκέντησης.

Μετά την φλεβοκέντηση, το αίμα συλλέγεται σε ειδικούς ασκούς που περιέχουν αντιπηκτικές και άλλες ουσίες που βοηθούν την άριστη διατήρηση του αίματος. Πριν αφαιρεθεί η βελόνα λαμβάνονται δείγματα για τις εξετάσεις όπως προβλέπει ο νόμος. Στο τέλος ο αιμοδότης καλείται να μείνει για λίγο ακόμα καθιστός και του προσφέρεται χυμός και σνακ.

Ειδική κατηγορία αιμοδοτών αποτελούν αυτοί που υποβάλλονται σε ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΦΑΙΜΑΞΗ. Ο όρος χρησιμοποιείται όταν η αιμοληψία γίνεται με ιατρική θεραπευτική ένδειξη. Πρέπει να υπάρχει έγγραφη γνωμάτευση του θεράποντος γιατρού που να προσδιορίζει την ποσότητα του αίματος που θα ληφθεί, την συχνότητα της αφαίμαξης και τον στόχο όσον αφορά την αιμοσφαιρίνη ή τον αιματοκρίτη . Ωστόσο ο γιατρός της Αιμοδοσίας θα αποφασίσει κατά πόσο θα αναλάβει την υπευθυνότητα να δεχθεί για αφαίμαξη τον ασθενή στο χώρο των αιμοδοτών.

Αν ο ασθενής είναι σοβαρά άρρωστος η αφαίμαξη πρέπει να γίνεται στο χώρο της κλινικής.

Αν το αίμα του ασθενούς είναι ακατάλληλο για μετάγγιση πρέπει να αχρηστευθεί.

Κάθε υγιής άνθρωπος ηλικίας από 18-62 χρονών μπορεί να δώσει αίμα.

ΑΙΤΙΕΣ ΜΟΝΙΜΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ

• Καρδιαγγειακές νόσοι
• Υπέρταση υπο θεραπεία
• Νεοπλασίες
• Αυτοάνοσα νοσήματα –Βαρειές ρευματοπάθειες
• Αιματολογικά νοσήματα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Σακχαρώδης διαβήτης σε αγωγή
• Ηπατίτιδα Β, C, HIV λοίμωξη
• Ψυχικές νόσοι
• Ηπατοπάθεια – αλκοολισμός
• Επιληψία

ΠΟΛΥ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ από το γιατρό

• προηγηθείσα αιμορραγία
• αλλεργίες χρόνιες ή φαρμακευτικές
• συχνές ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. από ερπητοιούς)

ΑΙΤΙΕΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ

• Εγκυμοσύνη.
• Διακοπή κύησης.
• Εμμηνορρυσία.
• Χειρουργικές επεμβάσεις (6μήνες – 1χρόνο αναλόγως).
• Βελονισμός.
• Τατουάζ
• Οξεία αλλεργία.
• Πεπτικό έλκος.
• Εμβόλια.
• Λήψη φαρμάκων.
• Μεταδοτικές νόσοι.
• Υπερθυρεοειδισμός(για 2 χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας με αντιθυρεοειδικά φαρμάκα).

Η αιμοληψία διαρκεί 5min-10min.

Ο όγκος ολικού αίματος που λαμβάνεται είναι 450ml ± 45 με βάση τις οδηγίες του Συμβουλίου της Ευρώπης.Έχουν αποφασίσει αυτήν την ποσότητα έτσι ώστε να μπορούν να παραχθούν τα παράγωγα αίματος (αιμοπετάλια, συμπυκνωμένα ερυθρά, πλάσμα) με ασφάλεια για τον αιμοδότη.

Υπάρχει ειδικός ζυγός και ανακινητήρας πάνω στον οποίο βρίσκεται ο ασκός που συλλέγεται το αίμα και έτσι λαμβάνεται ακριβώς η προαναφερθείσα ποσότητα.

Ο όγκος του αναπληρώνεται σε λίγη ώρα με υγρά που πίνει ο αιμοδότης. Τα συστατικά του αίματος χρειάζονται μόνο μερικές ημέρες για να αναπληρωθούν.

Η συχνότητα έχει κανονιστεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης και είναι 3-4 φορές το χρόνο για τους άνδρες και 2-3 φορές για τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

ΑΠΟΛΥΤΩΣ κανένας γιατί όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι μιας χρήσεως και αποστειρωμένα.

Εκτός από το να δώσεις ολικό αίμα και μετά να γίνει διαχωρισμός στα παράγωγα του (αιμοπετάλια, πλάσμα κ.λ.π.) είναι δυνατόν να ληφθούν με ειδικό μηχάνημα που λέγεται “διαχωριστής κυττάρων” ένα από τα στοιχεία του αίματος π.χ. αιμοπετάλια ή πλάσμα ή ερυθρά κ.λ.π. μέσω μιας διαδικασίας που λέγεται “αιμαφαίρεση”.

Για την επιλογή του δότη ισχύουν ακριβώς τα ίδια όπως του απλού αιμοδότη.Αυτό που διαφέρει είναι συχνότητα που είναι περίπου 15 ημέρες και ο χρόνος που διαρκεί η όλη διαδικασία που ποικίλλει από 1-2 ώρες.Όλες οι συσκευές χορήγησης και μεταφοράς που χρησιμοποιούνται για την αιμαφαίρεση είναι αποστειρωμένες, απυρετογόνες και ατοξικές και δεν ενέχουν κανένα κίνδυνο για τον δότη.

Σε κάθε αιμοληψία γίνονται:

1. μέτρηση αιμοσφαιρίνης (Hb)
2. έλεγχος αντισωμάτων για τους ιούς ηπατίτιδας Β, ηπατίτιδας C, HIV1,2 , HTLVΙ,ΙΙ και συφιλίδος
3. μοριακός έλεγχος (ΝΑΤ) για ανίχνευση των ιών ηπατίτιδας Β, C και HIV
4. ομάδα αίματος και Rhesus και ενίοτε ανίχνευση άλλων αντισωμάτων.

Στους εθελοντές αιμοδότες γίνεται περιοδικός έλεγχος Fe και φερριτίνης.

Υπάρχει δυνατότητα κάποιος που πρόκειται να χειρουργηθεί να προκαταθέσει το δικό του αίμα (μέχρι και 4 φιάλες αίματος), εφόσον βεβαίως η κατάσταση της υγείας του το επιτρέπει.Την απόφαση θα λάβει ο θεράπων γιατρός μαζί με τον γιατρό της αιμοδοσίας ο οποίος θα σχεδιάσει και το χρονοδιάγραμμα των αιμοληψιών.Με την αυτόλογη μετάγγιση επειδή ο ασθενής λαμβάνει το δικό του αίμα προλαμβάνονται οι επιπλοκές της ασύμβατης μετάγγισης και μειώνεται ο κίνδυνος λοιμωδών επιπλοκών που σχετίζονται με την μετάγγιση.

Η αυτόλογη μετάγγιση έχει αποδειχθεί πολύ χρήσιμη στην χειρουργική και την ορθοπεδική.

Το αίμα αμέσως μετά τη συλλογή του συντηρείται σε θερμοκρασία 1-6 °C στα ειδικά ψυγεία της αιμοδοσίας 35-42 ημέρες ανάλογα με τον ασκό συλλογής. Αν πρόκειται για αιμοπετάλια συντηρούνται σε ειδικό ανακινητήρα στους 20-24 °C για 5 ημέρες.

Συσσωρευμένα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας έχουν τεκμηριώσει την ωφελιμότητα της ελεγχόμενης αφαίμαξης, σχεδόν σίγουρα, μέσω της μείωσης του εφεδρικού σιδήρου ο οποίος σαν οξειδωτικός παράγοντας συμμετέχει και είναι ο κύριος υπεύθυνος σε διαδικασίες όπως η γήρανση, η αρτηριοσκλήρωνση και η ογκογένεση. Τουλάχιστον προσωρινά, η αφαίμαξη βελτιώνει την ρεολογία του αίματος, δηλαδή το αίμα κυκλοφορεί ευκολότερα με λιγότερη “κούραση” της καρδιάς και λιγότερη επιβάρυνση και φθορά των αγγείων.

Ο τελικός σκοπός της αφαίμαξης είναι η βελτίωση των συνθηκών της κυκλοφορίας με τελικό στόχο την άριστη αιμάτωση των ιστών ιδίως των ζωτικών, τη μικρότερη δυνατή κόπωση της καρδίας και την μικρότερη φθορά των αγγείων.